هیسترکتومی به انگلیسی Hysterectomy به معنای عمل جراحی برداشتن رحم میباشد. بانوان زیادی در سنین مختلف با دلایل گوناگونی اعم از بیماریهایی با درد مزمن، سرطان، عفونتها و… نیاز به برداشتن رحم خود و یا قسمتی از آن دارند. البته لازم به ذکر است که میزان برداشتن رحم بر اساس دلیل جراحی میتواند متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد کل رحم برداشته می‌شود. زمانی هیسترکتومی انجام می‌شود که فرد بیمار (به غیر از افراد مبتلا به سرطان) با روشهای درمانی دیگر موفق نشده است و در این مرحله جراحی برداشتن رحم و هیسترکتومی توصیه می شود. گاهی برای متقاضیان جراحی هیسترکتومی این سوال وجود دارد که آیا بعد از برداشتن رحم پریود میشویم؟ باید توجه داشته باشید که بعد از برداشتن رحم خود دیگر دورههای قاعدگی نخواهید داشت و قابلیت باردار شدن را از دست میدهید. در ادامه این مطلب از سایت دکتر فخرالسادات میرمعصومی جراحی هیسترکتومی و مزایا و عوارض آن را بیشتر برای شما شرح خواهیم داد.
چه زمانی به سراغ هیسترکتومی میرویم
همانطور که گفته شد بانوانی که مبتلا به یک سری از بیماریهای تناسلی زنانه هستند مجبور به برداشتن رحم خود می شوند. در ادامه به چند مورد از بیماری هایی که منجر به برداشتن رحم می شوند را آورده ایم:
فیبروم رحمی (uterine fibroids)
فیبروم‌های رحمی شایعترین دلیل برای برداشتن رحم هستند. فیبروم ها بافت های غیر سرطانی هستند که سبب درد و خون ریزی شدید میشوند. قبل از این عمل باید از روشهای درمانی دیگر مانند داروها و میومکتومی استفاده کرد و در صورت درمان نشدن عمل جراحی برداشتن کلی رحم پیشنهاد می شود.
سرطان (cancer)
فردی که مبتلا به سرطانهای رحم، تخمدان، دهانه رحم و اندومتر است، احتمالا به هیسترکتومی احتیاج پیدا خواهد کرد. البته این افراد تحت شیمی درمانی و یا پرتو درمانی نیز قرار میگیرند اما در اکثر مواقع بهترین کار برای پیشگیری از سرطان در دیگر نقاط در آینده همان برداشتن کلی رحم یا هیسترکتومی است.
آندومتریوز (endometrioses)
آندومتریوز بیماری است که در آن بافتی که به طور طبیعی رحم انسان را میپوشاند خارج از رحم رشد می‌کند و سبب پریود نامنظم، درد شدید، چسبندگی رحم و ناباروری می‌شود. البته فرد بیمار و پزشک معالج قبل از جراحی باید راههای دیگر درمانی همچون هورمون درمانی را نیز امتحان کنند.
آدنومیوز (adenomyosis)
در این بیماری پوشش رحم به داخل عضله رحم رشد می‌کند و سبب ضخیم شدن دیواره رحم خواهد شد که درد و خونریزی را با خود به همراه دارد. لازم به ذکر است که این مشکلات معمولا بعد از یائسگی از بین خواهد رفت اما اگر علائم ان زیاد و اذیت کننده باشد باید قبل از ان به درمان اقدام کنید.
عفونت (infection)
این بیماری معمولا با انتی بیوتیکها قابل درمان است اما اگر با رشد آن به بدن آسیب برسد ترجیح بر آن است که جراحی هیسترکتومی انجام شده و رحم برداشته شود.
هایپرپلازی (hyperplasia)
در این بیماری پوشش داخلی رحم بیش از حد ضخیم است و همین موضوع سبب تولید بیش از حد استروژن است و فرد را مبتلا به سرطان می کند.
خونریزی غیر طبیعی
برخی از خانم ها بنا به دلایل مختلف دچار خونریزی های شدید و غیرعادی می شوند. در برخی موارد برای این بیماری اذیت کننده نیز برداشتن رحم و هیسترکتومی توصیه می شود.
درباره علائم تخمک گذاری بیشتر بخوانید.
افتادگی رحم (uterine prolapse)
رحم از جای خود به روی واژن می افتد که سبب فشار لگن، مسائل ادراری و مشکلات روده می شود. بسته به شدت افتادگی روشهای درمان گوناگونی وجود دارد که آخرین گزینه هیسترکتومی است.
عوارض زایمان
در برخی از موارد وابسته به خونریزی بسیار شدید بیمار پزشک معالج تشخیص میدهد که دقیقا بعد از زایمان عمل برداشتن رحم را انجام دهد.
چسبندگی جفت (placenta accreta)
این بیماری به هنگام بارداری رخ میدهد که در اکثر مواقع برای جلوگیری از خونریزی خطرناک عمل سزارین و برداشتن رحم یکی بعد از دیگری انجام می‌شود.
انواع هیسترکتومی
وابسته به اینکه کدام یک از اندام یا ساختار رحم برداشته می‌شود، سه نوع عمل داریم:
هیسترکتومی کامل
(complete or total hysterectomy)
کل رحم و دهانه رحم با هم برداشته میشوند.
هیسترکتومی جزئی
(Partial or Subtotal Hysterectomy)
در این عمل دهانه رحم برداشته نمیشود و فقط قسمت فوقانی رحم حذف می‌شود. اما به طور کلی توصیه می‌شود برای جلوگیری از سرطان احتمالی در آینده دهانه رحم نیز حذف شود.
هیسترکتومی رادیکال
(Radical Hysterectomy)
این روش یک هیسترکتومی کامل است که در آن بافت‌های اطراف رحم به نام پارامتریوم (parametrium) برداشته میشوند. این روش برای کسانی است که دچار سرطان هستند.
روشهای انجام هیسترکتومی
این عمل در سه روش انجام میپذیرد:
هیسترکتومی شکمی (Abdominal hysterectomy)
در این روش در پایین شکم یک برش افقی ایجاد می‌شود. این روش معمولا زمانی انجام می‌شود که فرد بیمار مبتلا به سرطان یا فیبروم بسیار بزرگ باشد.
لاپاراسکوپی (Laparoscopic hysterectomy)
در این روش جراح یک تلسکوپ (لاپاراسکوپ) را از طریق یک برش کوچک وارد ناف می‌کند تا بتواند اعضای لگنی بیمار را ببیند و سه یا چهار برش کوچک دیگر نیز ایجاد می‌کند که از طریق آنها ابزارهای دیگری را وارد کند. سپس رحم را به همراه یا بدون لوله‌های رحمی و تخمدان از طریق واژن خارج می‌کند. بهتر است بدانید هنگامی که قسمت بالای واژن از طریق برش‌های keyhole بخیه زده شود، عمل جراحی برداشتن رحم از طریق جراحی لاپاراسکوپی انجام گرفته است.
هیسترکتومی واژینال (Vaginal hysterectomy)
این روش از طریق ایجاد یک برش در قسمت بالای واژن انجام می پذیرد. این عمل معمولا وقتی صورت میگیرد که بیمار دچار افتادگی رحم (uterine prolapse) باشد. این روش در مدت زمان کمتری انجام می‌شود، هزینه کمتر و بهبودی سریع‌تر نسبت به برداشتن رحم به روش شکمی دارد. اما بسته به اندازه و شکل رحم یا علت جراحی، این روش شاید برای تمامی افراد امکان‌پذیر نباشد.
درباره جراحی زیبایی واژینوپلاستی بیشتر بخوانید.
عوارض بعد از عمل هیسترکتومی
بعد از عمل برداشتن رحم یا جزئی از آن بیمار دچار عوارض جانبی جسمی و روحی خواهد شد که باید از آنها اطلاع داشته باشید.
- بعد از برداشتن رحم و هیسترکتومی به طور کلی قابلیت بارداری و پریود شدن در بیمار از بین میرود.
- در موارد اندکی بعضی از اعضای بدن بیمار دچار افتادگی می‌شود مانند لگن، روده، مثانه و… . برای جلوگیری از این اتفاق بهتر است ورزشهای مربوطه را انجام دهید.
- اگر کل رحم را برنداشته اید و فقط تخمدانها حذف شده اند ممکن است زودتر از موعد یائسه شوید.
- اگر تخمدان را برداشته اید و بعد از آن نیز یائسه شده اید ممکن است با مشکلاتی در زندگی زناشویی خود مواجه شوید مانند خشکی واژن، درد در هنگام رابطه و کاهش میل جنسی.
سخن پایانی
با تمامی موارد گفته شده بسیاری از بانوانی که این عمل را انجام داده اند دچار هیچ مشکلی نمی شوند و به زندگی عادی خود ادامه می دهند. توجه کنید که انتخاب بهترین دکتر زنان در این عمل بسیار مهم است زیرا هر بی تجربگی باعث می‌شود شما تا مدتهای زیادی بعد از عمل درگیر و درمانده شوید و همینطور دکتری را انتخاب کنید که به محض به وجود آمدن هر نوع مشکلی بعد از جراحی به او مراجعه کنید و بهترین راهکار را برای درمان بدهد. با انجام این جراحی با دکتر میرمعصومی میتوانید عمل و درمان بدون ریسکی را داشته باشید.