زایمان زودرس چه علائمی دارد؟ چگونه می‌توان از زایمان زودرس جلوگیری کرد؟ علائم زایمان زودرس در شش ماهگی چیست؟زایمان زودرس در هشت ماهگی چه نشانه‌هایی دارد و چگونه باید با آن روبه‌رو شد؟ علائم هشدار دهنده زایمان زودرس چه مواردی هستند؟
به طور معمول یک بارداری طبیعی در انسان حدود 40 هفته یا 9 ماه پس از تاریخ شروع آخرین قاعدگی طول می‌کشد.
زایمان طبیعی بین 39 هفته تا 40 هفته و 6 روز اتفاق می‌افتد.
نوزادنی که بین 37 تا 38 هفته به دنیا می‌آیند نسبت به نوزادانی که در هفته‌های 39 و 40 به دنیا می‌آیند با خطرات بیشتری مواجه هستند
زایمانی که پیش از 37 هفته انجام شود زایمان زودرس میباشد. زایمان زودرس یکی از دلایل مرگ نوزادان و ناتوانی‌های طولانی مدت در سیستم عصبی آنها میباشد.
نوزادی که پیش از 37 به دنیا بیاید نوزاد ناررس نامیده می‌شود. تقسیم بندی‌های دیگر برای نوزادانی که بین 34 تا 36 هفته و یا پیش از آن به دنیا بیایند وجود دارد اما به طور کلی نوزادانی که پیش از 37 هفته متولد می‌شوند نوزاد نارس نامیده می شود.
هر چقدر که زایمان زودتر انجام شود احتمال فلج مغزی، تاخیر در رشد و ایجاد مشکلات شنوایی و بینایی برای کودک افزایش می‌یابد.
نوزادان نارس 3 برابر بیشتر از سایر نوزادان با احتمال مرگ در سال اول زندگی مواجه هستند.
علائم زایمان زودرس
هر زایمانی که بین هفته‌ی 20 تا 36 بارداری انجام شود زایمان زودرس نامیده می‌شود. علائم زایمان زودرس مشابه زایمان طبیعی هستند و برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- انقباضات رحمی به فاصله‌ی 10 دقیقه و یا بیشتر
- تغییر ترشحات واژینال (افزایش ترشحات و یا خونریزی از واژن)
- احساس فشار در ناحیه لگن
- کمردرد
- گرفتگی‌هایی مشابه دردهای دوره‌ی قاعدگی
- گرفتگی شکم که ممکن است با اسهال همراه باشد.
خانم‌های باردار در تمام دوران بارداری ممکن است با انقباضات رحمی مواجه شوند اما انقباضات متوالی در طی یک ساعت (به عنوان مثال 6 انقباض و یا بیشتر) که همراه با سفت شدن رحم و باز شدن رحم باشد می‌تواند نشانه‌ای از شروع زایمان زودرس باشد. در این مواقع لازم است سریعاُ به اورژانس زایمان مراجعه نمائید.
دلایل زایمان زودرس
برخی از دلایل زایمان زودرس شناخته شده میباشد اما در اغلب موارد دلیل زایمان زودرس پیچیده و نامشخص میباشد. عوامل پزشکی، روانی و بیولوژیکی به تنهایی و یا در کنار هم می‌تواند موجب زایمان زودرس شود.
دلایل زایمان زودرس در گروه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد که بدین صورت می‌باشند:
- زایمان خود به خود: این زایمان بدون برنامه ریزی قبلی و بنا به دلایلی مانند عفونت، التهاب و دلایل ناشناخته ممکن است ایجاد شود. افرادی که سابقه‌ی زایمان زودرس داشته‌اند بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
- زایمان زودرس برنامه ریزی شده از طریق پزشک: در صورتی که مادر دچار یک مشکل جدی مانند پره اکلامپسی باشد ممکن است پزشک زایمان زودرس را پیشنهاد دهد.
- زایمان زودرس انتخابی: در برخی از موارد با انتخاب مادر پیش از فرا رسیدن موعد اصلی زایمان نوزاد با روش سزارین به دنیا می‌آید. بر اساس تحقیقات نوزادانی که با روش سزارین در هفته‌های 37 یا 38 بارداری به دنیا می‌آیند نسبت به نوزادانی که پس از 39 هفته به دنیا می‌آیند در معرض خطرات بیشتری قرار دارند.
عوامل خطر زایمان زودرس
همان طور که پیشتر ذکر شد دلیل اصلی زایمان زودرس خود به خودی هنوز به طور کامل مشخص نیست اما به نظر می‌رسد عواملی که در ادامه ذکر می‌شوند می‌تواند در این موضوع دخیل باشند:
- سابقه زایمان زودرس در زایمان‌های قبلی
- بارداری های بیش از یک جنین (دوقلو، سه قلو و …)
- ناهنجاری‌هایی در ناحیه تناسلی مانند کوتاه بودن دهانه رحم
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- عفونت‌های مقاربتی
- عفونت واژن
- بالا بودن فشار خون
- خونریزی واژینال
- ناهنجاری در رشد جنین
- باردرای به روش لقاح مصنوعی
- کمبود وزن یا اضافه وزن مادر پیش از بارداری
- فاصله زمانی کوتاه بین تولد نوزاد قبلی و شروع بارداری بعدی (کمتر از 6 ماه)
- جفت سرراهی
- پارگی دیواره رحم
- دیابت
- مشکلات لخته شدن خون
- پایین بودن سن مادر (کمتر از 18 سال)
- سیگار کشیدن و نوشیدن الکل
- خشونت خانگی مانند آزار جنسی، عاطفی و جسمی
- استرس
- ساعات کار طولانی مدن
- برخی از آلاینده‌های محیطی
درمان‌هایی که جهت پیشگیری از زایمان زودرس توصیه می‌شود
در حال حاضر به دلیل ناشناخته بودن دلیل اصلی زایمان زودرس در اغلب موارد درمان‌هایی که به منظور پیشگیری از زایمان زودرس در دسترس می‌باشند اندک کی‌باشد اما گزینه‌های درمانی که به ماردارن در معرض خطر زایمان زودرس پیشنهاد می‌شود عبارت است از:
- هورمون درمانی: هورمون درمانی با پروژسترون می‌تواند از زایمان زودرس در برخی از مادرانی که در معرض بالای خطر زایمان زودرس قرار دارند تا حدودی پیشگیری نماید. هورمون درمانی از هفته‌ی 16 تا 37 بارداری باید ادامه داشته باشد.
- سرکلاژ: سرکلاژ روشی جهت جراحی دهانه‌ی رحم میباشد که برای مادرانی که دهانه‌ی رحمی ضعیفی دارند و سابقه‌ی سقط در اوایل بارداری داشته‌اند ممکن است توصیه شود. در این روش دهانه رحم توسط بخیه‌های بسته می‌شود و در نزدیک موعد زایمان باز می‌شود.
برخلاف باور عموم استراحت مطلق نمی‌تواند احتمال زایمان زودرس را کاهش دهد و در برخی موارد حتی ممکن است موجب به افزایش بروز زایمان زودرس شود، بنابراین توصیه می‌شود هرگونه تغییر سبک زندگی و یا سایر درمان‌هایی که جهت جلوگیری از زایمان زودرس انتخاب می‌نمائید تنها با مشورت بهترین متخصص زنان در اصفهان باشد.